Εκ Δελφών Σοφία

Μαθαίνουμε από πολύ μικροί τις 10 εντολές, τις οποίες "έδωσε" ο Θεός στο Μωυσή. Πόσοι από 'μας γνωρίζουν όμως τα Δελφικά Παραγγέλματα; Αρχαιότερα και πληρέστερα των εβραϊκών εντολών, τα παραγγέλματα δόθηκαν ως επί το πλείστον από τους επτά σοφούς της αρχαιότητος ως παρακαταθήκη στην ελληνική φυλή. Είναι λιτά αποφθέγματα, μεστά νοήματος και σοφίας, χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του πρόναου, επί των παραστάδων της πύλης του μεγάλου ναού, επί του υπέρθυρου και περιμετρικά επί των στηλών του ναού.



Τα Δελφικά Παραγγέλματα ήταν στην ουσία δίαυλοι ανελικτικής σκέψης, οι οποίοι έλεγαν τι να κάνει κανείς για να γίνει καλύτερος άνθρωπος, εν αντιθέσει με τις εβραϊκές εντολές, οι οποίες έλεγαν τι να ΜΗΝ κάνει κανείς, ήταν δηλαδή απαγορεύσεις και μάλιστα για πράγματα αυτονόητα (ού φονεύσεις, ού κλέψεις, ού ψευδομαρτυρήσεις),  σαν να απευθύνονταν σε μικρά παιδιά ή ανθρώπους περιορισμένης αντιληπτικής ικανότητας.

Και θέτω το ερώτημα: Γιατί δε μαθαίνουμε σε καμία τάξη του σχολείου γι'αυτά τα παραγγέλματα, τα οποία αποτελούν τον άξονα της ελληνικής σκέψης και σοφίας; Η απάντηση είναι προφανής: Γιατί, αν γαλουχηθεί μ'αυτά ο Έλληνας, θα ξυπνήσει μέσα του το θεριό που φοβούνται. Γιατί αν τα κάνει κτήμα κι Ευαγγέλιό του, δε θα μπορούν να τον ελέγξουν. Θα γίνει άνθρωπος ελεύθερος και θα σιχαθεί το σκοτάδι, με το οποίο μας έχουν σαβανώσει.

Παρακάτω παραθέτω τα 147 Δελφικά Παραγγέλματα, όπως αυτά διεσώθησαν στις μέρες μας.

Έπου θεώ (Ακολούθα τον θεό)


Νόμω πείθου ( Να πειθαρχείς στο Νόμο)


Θεούς σέβου (Να σέβεσαι τους θεούς)


Γονείς αίδου (Να σέβεσαι τους γονείς σου)


Ηττώ υπέρ δικαίου (Να καταβάλεσαι για το δίκαιο)


Γνώθι μαθών (Γνώρισε αφού μάθεις)


Ακούσας νόει (Κατανόησε αφού ακούσεις)


Σαυτόν ίσθι (Γνώρισε τον εαυτό σου)


Εστίαν τίμα (Να τιμάς την εστία σου)


Άρχε σεαυτού (Να κυριαρχείς τον εαυτό σου)


Φίλους βοήθε (Να βοηθάς τους φίλους)


Θυμού κράτε (Να συγκρατείς το θυμό σου)


Όρκω μη χρω (Να μην ορκίζεσαι)


Φιλίαν αγάπα (Να αγαπάς τη φιλία)


Παιδείας αντέχου (Να προσηλώνεσαι στην εκπαίδευσή σου)


Σοφίαν ζήτει (Να αναζητάς τη σοφία)


Ψέγε μηδένα (Να μην κατηγορείς κανένα)


Επαίνει αρετήν (Να επαινείς την αρετή)


Πράττε δίκαια (Να πράττεις δίκαια)


Φίλοις ευνόει (Να ευνοείς τους φίλους)


Εχθρούς αμύνου (Να προφυλάσσεσαι από τους εχθρούς)


Ευγένειαν άσκει (Να είσαι ευγενής)


Κακίας απέχου (Να απέχεις από την κακία)


Εύφημος ίσθι (Να έχεις καλή φήμη)


Άκουε πάντα (Να ακούς τα πάντα)


Μηδέν άγαν (Να μην υπερβάλλεις σε τίποτα)


Χρόνου φείδου (Να μη σπαταλάς το χρόνο)


Ύβριν μίσει (Να μισείς την ύβρη)


Ικέτας αίδου (Να σέβεσαι τους ικέτες)


Υιούς παίδευε ( Να εκπαιδεύεις τους γιους σου)


Έχων χαρίζου (Όταν έχεις, να χαρίζεις)


Δόλον φοβού (Να φοβάσαι το δόλο)


Ευλόγει πάντας (Να λες καλά λόγια για όλους)


Φιλόσοφος γίνου (Να γίνεις φιλόσοφος)


Όσια κρίνε (Να κρίνεις τα όσια)


Γνους πράττε (Να πράττεις με επίγνωση)


Φόνου απέχου ( Να μη φονεύεις)


Σοφοίς χρω (Να συναναστρέφεσαι με σοφούς)


Ήθος δοκίμαζε (Να επιδοκιμάζεις το ήθος)


Υφορώ μηδένα (Να μην είσαι καχύποπτος)


Τέχνη χρω (Να ασκείς την Τέχνη)


Ευεργεσίας τίμα (Να τιμάς τις ευεργεσίες)


Φθόνει μηδενί (Να μη φθονείς κανένα)


Ελπίδα αίνει ( Να δοξάζεις την ελπίδα)


Διαβολήν μίσει (Να μισείς τη διαβολή)


Δικαίως κτω (Να αποκτάς δίκαια)


Αγαθούς τίμα ( Να τιμάς τους αγαθούς)


Αισχύνην σέβου ( Να σέβεσαι την εντροπή)


Ευτυχίαν εύχου (Να εύχεσαι ευτυχία)


Εργάσου κτητά (Να κοπιάζεις για πράγματα άξια κτήσης)


Έριν μίσει ( Να μισείς την έριδα)


Όνειδος έχθαιρε (Να εχθρεύεσαι τον χλευασμό)


Γλώσσαν ίσχε (Να συγκρατείς τη γλώσσα σου)


Ύβριν αμύνου (Να προφυλάσσεσαι από την ύβρη)


Κρίνε δίκαια (Να κρίνεις δίκαια)


Λέγε ειδώς (Να λες γνωρίζοντας)


Βίας μη έχου (Να μην έχεις βία)


Ομίλει πράως (Να ομιλείς με πραότητα)


Φιλοφρόνει πάσιν (Να είσαι φιλικός με όλους)


Γλώττης άρχε (Να κυριαρχείς τη γλώσσα σου)


Σεαυτόν ευ ποίει (Να ευεργετείς τον εαυτό σου)


Ευπροσήγορος γίνου ( Να είσαι ευπροσήγορος)


Αποκρίνου εν καιρώ ( Να αποκρίνεσαι στον κατάλληλο καιρό)


Πόνει μετά δικαίου (Να κοπιάζεις δίκαια)


Πράττε αμετανοήτως (Να πράττεις με σιγουριά)


Αμαρτάνων μετανόει (Όταν σφάλλεις, να μετανοείς)


Οφθαλμού κράτει (Να κυριαρχείς των οφθαλμών σου)


Βουλεύου χρήσιμα (Να σκέπτεσαι τα χρήσιμα)


Φιλίαν φύλασσε (Να φυλάττεις τη φιλία)


Ευγνώμων γίνου (Να είσαι ευγνώμων)


Ομόνοιαν δίωκε (Να επιδιώκεις την ομόνοια)


Άρρητα μη λέγε ( Να μην λες τα άρρητα)


Έχθρας διάλυε (Να διαλύεις τις έχθρες)


Γήρας προσδέχου ( Να αποδέχεσαι το γήρας)


Επί ρώμη μη καυχώ (Να μην καυχιέσαι για τη δύναμή σου)


Ευφημίαν άσκει (Να επιδιώκεις καλή φήμη)


Απέχθειαν φεύγε (Να αποφεύγεις την απέχθεια)


Πλούτει δικαίως (Να πλουτίζεις δίκαια)


Κακίαν μίσει (Να μισείς την κακία)


Μανθάνων μη κάμνε (Να μην κουράζεσαι να μαθαίνεις)


Ους τρέφεις αγάπα ( Να αγαπάς αυτούς που τρέφεις)


Απόντι μη μάχου (Να μην μάχεσαι αυτόν που είναι απών)


Πρεσβύτερον αιδού (Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους)


Νεώτερον δίδασκε (Να διδάσκεις τους νεότερους)


Πλούτω απόστει (Να αποστασιοποιείσαι από τον πλούτο)


Σεαυτόν αιδού (Να σέβεσαι τον εαυτό σου)


Μη άρχε υβρίζων (Να μην κυριαρχείς με αλαζονεία)


Προγόνους στεφάνου ( Να στεφανώνεις τους προγόνους σου)


Θνήσκε υπέρ πατρίδος (Να πεθάνεις για την πατρίδα σου)


Επί νεκρώ μη γέλα ( Να μην περιγελάς τους νεκρούς)


Ατυχούντι συνάχθου (Να συμπάσχεις με το δυστυχή)


Τύχη μη πίστευε (Να μην πιστεύεις την τύχη)


Τελεύτα άλυπος (Να πεθαίνεις χωρίς λύπη)

Μέσα σ'αυτά τα πλήρη σοφίας παραγγέλματα θα εντοπίσετε και πολλές μεταγενέστερες αρχές του χριστιανισμού. Δε θα πω ότι αντεγράφησαν. Αυτό που θέλω να αναδείξω είναι πως οι πρόγονοί μας γνώριζαν τι είναι αγαθό και δίκαιο πριν επικρατήσει ο χριστιανισμός. Κι αυτήν τη σοφία, αυτήν την κληρονομιά χιλιάδων ετών, σήμερα προσπαθούν να την θάψουν στη λήθη και να μας την στερήσουν.

Ατρυτώνη Αθηνά