104 χρόνια από την Ναυμαχία της Λήμνου. Επιστολή Ντοκουμέντο (video)

Μια συγκλονιστική επιστολή - ντοκουμέντο 

 από τον Νικόλαο Γαβαλά 

που περιγράφει την επική Νίκη 

όπως την έζησε.

«Πριν 104 χρόνια, διεξήχθη η ναυμαχία της Λήμνου.

Σας παραδίδω τη φωτογραφία του…. Θωρηκτού Λήμνος που στο αριστερό άνω μέρος της είναι ο Νικ. Γαβαλάς όστις υπηρετούσε στο ανιχνευτικό Ιέραξ.

Αυτός περιέγραψε τη ναυμαχία σε επιστολή του προς τον αδελφό του που κατοικούσε στο Κάιρο.

Η επιστολή βρέθηκε το 1962 και το πρωτότυπό της παρεδόθη και εκτίθεται στο μουσείο Θωρηκτό Αβέρωφ».

Αντώνης Γαβαλάς

*Στην φωτογραφία του “Λήμνος” είναι ο πατέρας μου

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής ντοκουμέντο:

Ανιχνευτικό «Ιέραξ»

29-30-12-12 ώρα 1 1/2 π.μ. 

Οι ημερομηνίες που αναφέρονται βασιζονται στο Ιουλιανό Ημερολόγιο (Παλαιό).

«Έχω υπηρεσίαν εξαωρία εις την ηλεκτρομηχανή και επειδή ανθροκεύομεν εις τον λιμένα της Λήμνου ευρήκα καιρόν να σου γράψω εις απάντησιν της τελευταίας επιστολής σου. Πιστεύω να έλαβες την προηγουμένη μου εις την οποίαν σου «εσκιαγράφησα» την πρώτην και μεγάλην ναυμαχίαν της φθίνοντος έκτοτε εξηκολουθήσαμεν να περιπολώ μεν κατοπτεύοντες και ανιχνεύοντες διαρκώς ημέραν και νύκτα προς ανακάλυψιν κανενός εχθρικού πλοίου τίποτε όμως ουδέ σκιά δεν εφαίνετο λέγω ούτε σκιά διότι την μεν ημέραν βλέπει κανείς πολύ μακράν καπνό κλπ την νύχτα όμως δεν βλέπομεν άλλο παρά δυο ισχυρούς προβολείς εκ των οποίων ο είς είναι τοποθετημένος εις την ευρωπαϊκήν ο δε έτερος εις την Ασιατικήν ακτήν, αν εν τω μεταξύ διέλθη πλοίον τι δια της ακτίνος του προβολέως φανερώνει την σκιάν του, όταν ετελείωσε η υπηρεσία μας καταπλεύσαμε προς ανθράκευσιν και προμήθεια τροφίμων εις τας 8 του μηνός, ανεχωρήσαμε πάλιν για τη βάρδεια στην Τένεδο. Η βάρδια εκείνη ήτο πανηγύρι όσα πλοία κατήρχοντο από την πόλη εσφύριζαν δαιμονιωδώς τα δε πληρώματά των ανεβασμένα παντού και εις τα κατάρτια ακόμη εζητοκραύγαζαν, το ίδιο εκάμναμε και εμείς και έτσι περνούσαν ευχάριστα οπωσδήποτε οι ώρες είχαμε άλλως τε και καλοκαίρι έως προχθές ακόμη, το πρωί της 9ης κατά τας 7 ενώ είμεθα ακόμη αγκυροβολημένοι στην Τένεδο πέρνομε τηλεγράφημα από τα άλλα περιπολούντα αντιτορπιλλικά ότι ανεφάνη εχθρός…….. εις τάξη επάρσεως!! Ηκούσθη το σφύριγμα της προσοχής και η φωνή του Ναυακλήρου αμέσως διεσκορπίσθημεν ο καθ’ ένας στη θέση του μετά 5 λεπτά επλέαμεν ολοταχώς προς συνάντησιν του εχθρού.

Είμεθα τα τέσσερα ανιχνευτικά και μερικά αντιτορπιλλικά και το υποβρύχιον το οποίον όμως είχε φύγει προτού μάθουμε ότι ανεφάνη εχθρός έπλεε προς της Μαυριές (κάτι ξερονήσια αλλά ασπρονήσι) και επειδή δυνατόν να μη αντιλαμβάνετο εγκαίρως τον κίνδυνον έσπευσεν η ασπίς να το ειδοποιήση έφθασε δίπλα του και του έλεγε τα καθέκαστα ημείς είχαμε υπερβεί της Μαυριές και είμεθα ανοιχτά μεταξύ Τενέδου ή Ίμβρου πράγματι λοιπόν είδαμε περί τα δέκα εχθρικά πλοία με επικεφαλής το Μετζητιέ (θωρακισμένο καταδρομικό τελευ­ταίου τύπου και κατασκευής) πλέοντα προς τηνΊμβρο ηκολουθήσαμεν και ημείς παράλληλον γραμμήν του πλού των με την ιδία κατεύθυνσιν μόλις είχαμε υπερβή την γραμμήν της παρατάξεώς των ήρχισαν πρώτοι το πύρ από τόσης αποστάσεως όμως ώστε δεν μας έφθαναν τα βλήματα εκάμαμε ελιγμούς, και από 15 χιλιόμετρα σχεδόν επλησιάσαμε 6 τότε ανοίξαμεν και ημείς ταχύ πύρ η ώρα ήτο περίπου 9-9 ιΑ αμέσως τα πρώτα μας βλήματα έπεσαν πολύ πλη­σίον του εχθρού μερικά είχον επιτυχίας λαμπράς εξηκολουθήσαμε λοιπόν την ναυμαχίαν προσπαθούντες λίγο-λίγο να τους ξενερίσωμε από τα φρούρια διότι δεν ηθέλαμε να παίξουμε το παρά­τολμο παιχνίδι με αυτά της πρώτης ναυμαχίας εκάμναμε λοιπόν ελιγμούς απόΊμβρο μέχρι Τένεδο και τανάπαλιν με θ’ όλας τας προσπάθειας μας όμως ο αγάς δεν απεφάσιζε να ξενερίση εις εν τω μεταξύ εξηκολούθη το ταχύ πύρ, κατά τίνα ελιγμόν προς την Τένεδο αντιλήφθημεν την ασπίδα εξερχομένην από της Μαυριές πάση δυνάμει και περιστοιχιζομένη από πήδακας υπερμεγέθεις προερχο­μένους από εκρήξεις οβίδων. Τι συνέβη; Για να ξενερίση κανένα έκαμε το μισοκακόμοιρο και επερίμενε κοντά εις το υποβρύχιο το οποίον προσεπάθει να κάμει το κομμάτι του την αντιλήφθησαν όμως και την εκυνήγησαν με όλην την ταχύτητα και με όλα των τα πυρο­βόλα και αυτή όμως φεύγουσα απέστειλε συστημένας οβίδας με τα κανο­νάκια τέλος η καταδίωξη και η φυγή διήρκησε 5-10 λεπτά έως ότου ηνώθη με ημάς τα εχθρικά πλοία αντί να εξακολουθήσουν το κυνήγημα έβαλαν πλώρη προς την Τένεδο όπου καταπλεύ- σαντα αισίως ήνοιξαν πυρ κατά του φρουρίου όπου εκυμάτιζε η κυανόλευκος μας χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα διότι ούτε πυροβόλα υπάρχουν εκεί ούτε στρατός εκτός καμιά σαρανταριά ναυτών οι οποίοι ήσαν έτοιμοι να αποκρούσουν ενδεχομένην απόβασιν αλλά έμειναν μόνον με την όρεξη διότι τα εχθρικά μετά τον βομβαρδισμό ήρχιζαν αποπλέοντα. Πως και διατί σου γράφω κατωτέρω.

—————————————- εδώ θα κάμω μιαν παρένθεσιν μόλις η ασπίς ειδοποιήσασα τον δελφίνα ήρχισε σιγά σιγά την φυγήν πέντε εξ’ αντιτορπιλλικά ήρχισαν να κανονιοβολούν το υποβρύχιον και να τρέχουν σαν δαιμονισμένα προς το μέρος όπου το είχον ειδή αλλά αυτό τους εχαιρέτησε και με κατάλληλο χειρισμόν εχάθει εις τα βάθη της θαλάσσης!!! Τι μεγαλείον που έχουν αλήθεια αυτά τα υποβρύχια εγώ τουλάχιστον ούτε θα προσπαθήσω να σου περιγράψω τον μηχανισμόν και τας ιδιότητάς του (αν και το είδα επα­νειλημμένως υπό τας οδηγίας του αγαπητού μας Αλ. Μπάτση πρώτου μηχα­νικού του τέρατος αυτού) διότι μου είναι αδύνατον να εξωτερικεύσω τα συναισθήματα τα οποία μου προκαλεί η θέα του και μόνη κατά την στιγμήν της βυθίσεως τη φαντασία και τι τέχνη εχρειάσθησαν να κατασκευά­σουν το τέρας αυτό του 20ου αιώνος μετά τα αεροπλάνα αυτό μου προξενεί έκπληξιν και θαυμασμόν και ενθυμούμενος ότι ο άνθρωπος είναι κατασκεύασμα του υπερτάτου όντος αναφωνώ Μέγας ει κύριε και θαυμαστά τα έργα σου ποιών συνάμα το σημείο του σταυρού!!!!

Μόλις η αρμάδα εβομβάρδισε την Τένεδο οι κάτοικοι οι Τούρκοι παρ’ όλας τας διαβεβαιώσεις που μας έκαμαν (ενούντες τους δείκτας των δυο χειρών κινούντες αυτούς παλινδρομικώς) ότι το τούρκος και το γκαούρ αδερφό!! Ενόμισαν ότι ότι η αρμάδα μας ενίκησε και ότι ήτο καθήκον τους να κάμουν και αυτοί ότι μπορούσαν εναντίον των ναυτών μας και των χριστιανών συμπολιτών των

Πλην φεύ!!  Την έπαθαν πολύ άσχημα εφάνησαν πολύ θρασύδειλοι (και συνέπειά της) (είμαι υποχρεωμένος να κάμω παρένθεσιν βλέπεις τις μουτζούρες; Είναι σταγόνες ύδατος πίπτουσαι από το ταβάνι ήγουν την οροφήν του διαμερίσματος της ηλεκτρο­μηχανής οι εντός αυτού ατμοί συμπυκνούνται επ’ αυτής σιδηράς ούσης (κατάστρωμα) και πίπτουν συμβαίνει δ’ αυτό εις όλα τα διαμερίσματα και μου ενθυμίζουν το στάξιμο μερικών σπιτιών με χαλασμένη ταράτσα) και συνέπεια αυτής είναι ότι περίπου 200 οι πρωταίτιοι συνελήφθησαν και πήξ και λάξ εστάλησαν εις Λήμνον όπου έκτοτε μας παρέχουν την πολύτιμο συνδρομή των κατά τας ανθρακεύσεις των πλοίων εννοούμεθα πιστεύω!! Και ένα επεισόδιο μεταξύ του ατρομήτου και λατρευτού μας Ναυάρχου και κάποιου αξιωματικού του Αβέρωφ! Κατά τίνα ανθράκευσιν προσελήφθησαν μερικοί τενεδιώτες όπως βοηθήσουν δια την ταχείαν ανθράκευσιν του ωραίου σκάφους μας (ο ναύαρχος μόλις είδε φέσι και κοντοβράκι ηρώτησε τον αξιωματικό τι θέλουν αυτοί επί της ναυαρχίδος εις απάντησιν δε ότιήλθον ως ανθρακείς, εξηγριώθη εγρύλησε τα μάτια οι τρίχες της κεφαλής του ηνορθώθησαν έστρεψε απειλητικώς και αρειμανιώς το μουστάκι του και κυριολεκτικώς εβρυχήθη! Έξω έξω τα βρωμόσκυ- λα τους κανάγηδες εγώ δεν έχω ανάγκη από τέτοια κτήνη εγώ έχω παλικάρια στα καράβια μου!!! φαντάσου τώρα το αποτέλεσμα όσο καλομαθημένος και λεπτεπίλεπτος και αν ήτο κανείς τα λησμονεί όλα και δεν ενθυμείται τίποτε άλλο από τας τελευταίας λέξεις ενός Κουντουριώτου = λέοντος πραγματικού = έχω παληκάρια στα καράβια μου!! η ανθρά- κευσης συνεπώς γίνεται ταχυτάτη και προτού ειπεί αυτά ο ναύαρχος βοηθού­σαμε εις τας ανθρακεύσεις τώρα όμως με μεγαλυτέρα προθυμία και ευχαρίστηση τα λόγια αυτά του ναυάρχου δεν τα ήκουσα εγώ μου τα διηγήθησαν όμως ναύτες και υπαξιωματικοί του Αβέρωφ.

Μετά τον απόπλου λοιπόν μέρους της αρμάδας εκ Τενέδου μάλιστα δια την ακρίβειαν προ του απόπλου είδομε ότι τα εχθρικά πλοία ήρχισαν λίγο λίγο να απομακρύνονται πλησιάζοντα προς τα φρούρια κατ’ αρχάς δεν εννοήσαμε τίποτε όταν όμως εβεβαιώθημεν ότι πράγματι ο εχθρός με όλον του τον θώρακα υπεχώρει εστρέψαμε προς το πέλαγος δεν είδαμε τίποτε εκτός ενός καπνού εις τον ορίζοντα ο οποίος λίγο λίγο εφαίνετο ζωηρότερος, οι αγάδες ως εκ της θέσεως των είδον πρώτοι τον καπνόν και φρονίμως ποιούντες ήρχισαν με τρόπον να χώνονται στο καυκί των δίδοντες τόπον τη οργή φαντάσου εμείς βλέπαμε μόνο καπνό και αυτοί εις τον καπνό έβλεπαν τον Αβέρωφ ο οποίος πράγματι ολίγον κατ’ ολίγον εφάνη ευκρινώς και μας επλησίαζε διατάσων να του κάμωμε τόπο και πράγματι έπρεπε να το κάμωμε και εγκαίρως μάλιστα, εμείναμε ή μάλλον εστρέψαμε ολίγον δεξιά και επέρασε το πέρασμά του εκείνο δεν το λησμονούμε αδελφέ μου ποτέ! Έπλεε με όλη την ταχύτητα έσχιζε την θάλασσαν και αυτή υπο­χωρούσα και ανοίγουσα τόπον εις το μεγαθήριο εξέσπαγε στα σιδερένια πλευ­ρά του αφρίζουσα από λίσσαν και κάποτε κάποτε κανένα κύμα ατίθασο εκτυπούσε με ορμή επάνω του δια να μετασχηματισθεί θραυόμενο εις σταγονίδια λευκότατα και υψούμενα μέχρι των πυροβολείων έπιπτον εξουθε­νωμένα εις την θάλασσαν. Είχε υψωμένα τα πυροβόλα του όλα με τέτοιο, τρόπο ώστε ο θεατής δεν ηδύνατο παρά να φανταστεί ότι ήσαν στηρίγματα των πυλών του Άδου!! Η κυρίως ναυμαχία έπαυσε με την άφιξη του Αβέρωφ εσπεύσαμε όμως να κυνηγήσω με τα αντιτορπιλλικά τα εκ Τενέδου αποπλέοντα, μόλις εφθάσαμε εις τις Μαυριές τα μεταξύ φρουρίων και Τενέδου νησάκια τα είδαμε φεύγοντα τα κυνηγήσαμε λυσσωδώς με 30 μίλια τους εφυτεύσαμε μερικές οβίδες αλλά η θέα των φρουρίων μας ανεχαίτησε εξηκολουθήσαμε έπειτα την περιπολίαν μας αλλά δεν εφάνη τίποτε προχθές πάλιν είχαν βγεί δυο μόλις όμως είδαν τους καπνούς μας εμπήκαν εις τα στενά με την διαβεβαίωσην ότι εβγήκαμε τζάνουμ εψάξαμε παντού δεξιά αριστερά, αλλά στόλος πουθενά δεν φάνηκε καράβι γκιαούρ γιόκ αλλά θα μου ειπείς κοτζά μου Μάλτα δεν βρήκανε και θα βρίσκανε εμάς; εις Λήμνον εφρόντισα δια συλλογήν γραμματοσ. μέχρι τούδε δεν κα­τόρθωσα τίποτε διότι εμείς δεν εξερχόμεθα έχουν πέσει δε οι συλλέκται με τα μούτρα ώστε τα ολίγα γραμματόσημα έγιναν ανάρπαστα παρήγγειλα εις τον τηλεγραφητή να μου κρατήσει πλήρη συλλογή εις την Μυτιλήνη έγραψα εις συνάδελφόν μου εις Κρήτη υπηρετούντα εις το εκεί άγημα μόλις λάβω απάντηση θα σου γράψω πρόσφερε τους χαιρετισμούς μου εις τον κ. Σουκάν και εις όλους τους φίλους. Γράψε μου τι απόκαμες με τις δουλειές σου; Ανυπομονώ να μάθω.

Σε φιλώ ο αδελφός σου

Νικόλαος

Τώρα διέκοψα το γράψιμο διότι φαίνεται ετοιμαζόμεθα να φύγωμε. Είναι ώρα 3π.μ. και ακούω πολλά βήματα στο κατάστρωμα………….γειά σου».

Ευχαριστήρια Απάντηση 

Προς

Κύριο Αντώνιο Γαβαλά

Παλαιό Φάληρο                                                          04 Φεβρουαρίου 2013

Με την παρούσα επιστολή θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την υπέροχη αυτή δωρεά σας και σας ενημερώνω πως έχει ήδη προστεθεί στον εκθεσιακό τομέα με τα ιστορικά έγγραφα και κειμήλια του Θωρηκτού Γ. Αβέρωφ στη διάρκεια της ιστορίας του

Και εγώ και όλο το πλήρωμα σας εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες για την ευγενική σας προσφορά.

Ιδιαίτερη εκτίμηση

Ανατόλιος Μπομπός ΠΝ

Κυβερνήτης